Halk ortasında ‘dumansız yangın’ olarak nitelendirilen çam kese böcekleri çam ağaçlarında beyaz keseler halinde bu sene daha erken kendini gösterdi. Orman Genel Müdürlüğü görenlerin evvel merak sonra ise kaygı duyduğu çam kese böcekleri ile biyolojik ve biyoteknik prosedürlerle uğraşın sürdüğünü açıkladı.
Doğa ve başka canlılara verdiği ziyan nedeniyle kimyasal uğraş yapılmıyor. Yetkililer çam kese böceği ile her yıl ortalama 80 bin hektar alanda gerçekleştirilen uğraşın yanı sıra laboratuarlarda ürettikleri çam kese böceği predatörü olan yırtıcı böcekler yoluyla da biyolojik uğraşın yürütüldüğü de açıklandı.
ORMANLARA 5 MİLYONDAN FAZLA YIRTICI BÖCEK SALINDI
Orman Genel Müdürlüğü resmi sitesinde şu açıklama yer aldı: “Biyoteknik olarak ise Nisan ayında ağaçlardan toprağa inen çam kese böceği larvalarını yakalamak için ağaçlara mekanik tuzaklar kuruluyor. Çam kese böcekleri ile en yaygın çabalar ise ibrelerdeki yumurta koçanları ve keselerin toplanması ile yürütülüyor. Toplanan yumurta koçanları ve keseler ise içerisinde barındırabileceği yararlı cinslerden ötürü direkt imha edilmemektedir. Bu uğraş için geliştirilen tel kafeslere ve adacık ismi verilen etrafı su dolu havuzlara bırakılan keselerin ağaçlarla teması kesiliyor. Çam kese böceği ve öteki orman zararlıları ile olan gayretimiz laboratuvarlarımızda geliştirmeye devam ettiğimiz yeni formüller ile her geçen yıl daha tesirli bir formda devam etmektedir.”
ÇAM KESE BÖCEĞİ NEDİR?
Çam kese böcekleri, kitle üremesi yaptığında ağacın yapraklarını yok ederek çıplak hale getiriyor. Tırtıllar keselerini ekseriyetle zirve sürgünlerine yakın kollara yahut kısım çatallarına yapıyor. Çam kese böceği yumurtalarını iki yahut daha fazla keseyi birleştirmek suretiyle, ekseriyetle ağacın alt kollarına dizeler halinde bırakıyor. Kese içinde enine 10, uzunluğuna ise 20-30 adet yumurta olmak üzere toplam 150-300 adet yumurta bulunuyor. Yumurtaların üzerleri dış etkenlere karşı korumak için pullarla kaplı oluyor. 25-40 gün süren yumurta periyodu sonunda tırtıllar ortaya çıkıyor.
Daha evvelce keseleri ağaç üzerinden kesip toplayarak yakma, yumurta koçanlarını toplamak suretiyle yok etme ve keselere petrol dökme halindeki çalışmalardan muvaffakiyet sağlanamaması üzerine 2010 yılında Adacık Formülünü denendi ve bunda da başarılı oldu.
ADACIK SİSTEMİ NASIL ÇALIŞIYOR?
Adacık usulünde evvel en küçüğü 1,5×1,5 metre ebatlarında olmak üzere bir alanın etrafı 50 santim genişlik ve 50 santim derinlik olmak kaydıyla kazılıyor. Ortadaki adacık ile bu kanal su geçirmez brandalarla kaplanıyor. Ağaçlardan kesilen 300-400 tane çam kese böcek keseleri adacık üzerine konularak kanal su ile dolduruluyor. Çam kese böcekleri ada üzerinde beslenecek bir şey bulamayınca kanaldan da yüzerek geçemediğinden gelişimi sona ermeye başladığında keselerin içindeki parazit sinekleri dışarıya çıkamayınca filiz yiyen kese böceği olmak yerine uçucu hale geliyor. Daha sonra da uçarak çam keselerindeki tırtılların üzerine yumurta bırakıyor. Bu yumurtalar parazitlenme sağlayıp tırtılı yok ediyor.”
YAŞAM BİÇİMLERİ ÇOK DEĞİŞİK
Kese böceklerinin 4 yıl boyunca toprak altında kalabildikleri biliniyor. Kızılçam ağaçlarının yeni sürgünlerinde ibreleri birbirine bağlayarak kendine bir koza oluşturan çam kese böcekleri, koza içerisinde çoğalıyor. Yeni sürgünleri yemek suretiyle böcek beslenip büyüdükçe ağaç zayıflayıp büyüme durarak kuruma başlıyor. Kese içindeki böcekler bir devirde ortalama 5 gömlek değiştirerek 4-5 santime kadar büyüdükten sonra kanatlanıp öteki ağaca geçerek burada da çoğalmayı sürdürüyor. Havaların soğumasıyla bu böcekler toprak altına inerek 4 yıl toprak altında kalabiliyor. Ağustos sonu ve Eylül başlarında kelebekler kozayı delerek topraktan çıkıp çiftleşme gerçekleşiyor ve erkek kelebek ölüyor. Dişi kelebek ise çiftleşmeden sonra bir gün içinde yumurtalarını koyarak yumurta koçanını meydana getiriyor. Bu ömür döngü formunda tekrarlanıyor.