TCMB, bankalara yeni dövizden dönüşüm maksatları ve tahvil yükümlülükleri getirdi. Bankacılar, son düzenlemelerin mevduat faizinde artış getirebileceğine işaret etti.
Merkez Bankası (TCMB), liralaşma stratejisi çerçevesinde bankalar için önümüzdeki altı ay için geçerli olacak yeni dövizden TL’ye dönüşüm gayeleri ve tahvil yükümlülükleri belirledi.
TCMB son kararlarıyla bankaları her ay milyarlarca dolar eş pahası döviz cinsi mevduatı TL’ye çevirmeye zorlarken, bankalar maksatları tutturamazlarsa Hazine tahvilleri başta olmak üzere yeni yükümlülüklerle karşı karşıya kalacaklar.
MEVDUAT FAİZİNDE ARTIŞ BEKLENTİSİ
Bankalara en az yüzde 60 TL cinsi mevduat maksadı getiren TCMB bu maksadın altında kalan bankalar için maliyetleri artıran düzenleme değişiklikleri yaparken, bankacılar bu amaca ulaşmak isteyen bankaların TL mevduat ve KKM hesaplara verdikleri faizi yükselteceğini varsayım ediyorlar.
Şu anda bankaların yüksek hacimli TL mevduata verdiği faiz yüzde 30’u aşarken, yeni düzenlemeler her ay dövizden TL’ye mevduat geçişi gerektirdiği için mevduat faizlerinde yeni yükselişler de kaçınılmaz görünüyor. Benzeri artışlar KKM’de de bekleniyor.
Bankaların TL cinsi üç aya kadar mevduat hesaplarına verdikleri ortalama faiz kasım ayı başında yüzde 20 düzeyindeydi. TCMB’nin bankaların bilançosunda TL’nin ölçüsünü artırmayı amaçlayan düzenleme değişikliklerinin akabinde üç aya kadar ortalama mevduat faizi nisan ayı başında yüzde 29 düzeyine yükseldi.
DÜZENLEMENİN AYRINTILARI
TCMB, Resmi Gazete’de mecburî karşılık ve menkul değer tesisine ait bildirimlerde değişiklik yaparken ayrıyeten bankalara yazı ile iki talimat da gönderdi.
Buna nazaran daha evvel TL mevduat hissesi yüzde 50 altında kalırsa 7 puan ek menkul değer, yani devlet tahvili tesis etmek zorunda olan bankalar artık yüzde 60 altında kalınca 7 puan ek menkul değer tesisinde bulunacak.
Ayrıca bankalar, nisan sonundan eylül sonuna kadar, döviz mevduattan TL mevduata dönüşümü belli oranda sağlayamamaları halinde ek menkul değer tutacaklar.
Buna nazaran bankalar, 28 Nisan’dan 29 Eylül’e TL’ye dönüşüm oranı aylık yüzde 5’in altında kalırsa eksik kalan fiyat kadar menkul değer ayıracak. Böylelikle 31 Mart’tan 27 Haziran’a kadar TL’ye dönüşüm oranı yüzde 15’in altında kalan bankalar 5 puan ek menkul değer tesisi yapacak.
Ayrıca 27 Haziran’dan 29 Eylül’e TL’ye dönüşüm oranı aylık yüzde 3’ün altında kalırsa eksik kalan fiyat kadar menkul değer ayırılacak. Böylelikle 31 Mart’tan 29 Eylül’e kadar TL’ye dönüşüm oranı yüzde 24’ün altında kalan bankalar, 5 puan ek menkul değer tesisi yapacak.
Kredilere ait değişikliklerde ise 29 Aralık’tan itibaren kullandırılan kredilerin ikinci kademede yer alanları için yüzde 90 yerine yüzde 150 menkul değer ayrılacak. Böylelikle referans orandan makul bir oranda yüksek faiz oranı bulunan gereksinim kredilerinde menkul değer tesisi oranı yüzde 90’dan yüzde 150’ye yükselecek.
TL mevduatın toplam mevduat içindeki hisselerden düşük olanı yüzde 60’ın altında kalan bankalar için 28 Nisan’dan itibaren ek 5 puan yabancı para zarurî karşılık oranı da uygulayacak.
TCMB ayrıyeten teminat sisteminde bankaları uzun vadeli sabit kuponlu Hazine tahvili tutmaya daha da teşvik edecek değişikliğe gitti. TCMB bankalara dün gönderdiği yazıda daha evvel TÜFE’ye endeksli tahviller için yüzde 70 olan iskonto oranını yüzde 80’e yükseltti.
TCMB REZERVİ AYDA 5 MİLYAR DOLAR ARTABİLİR
Özel kesimden bir bankacı, “Her banka bilançosu farklı lakin pratikteki uygulamaya bakınca bölüm için yüzde 50 olan alt limit yüzde 60 oldu. Her ay için yüzde 5 dövizden dönüşüm amacı ve takiben gelen yabancı para mecburî karşılık yükümlülükleri de düşünüldüğünde tüm kesimin yüzde 60 üzeri oran hedefleyeceği kesin diyebiliriz. Tüm bankaların emsal tarafta adımlar atması halinde TCMB’ye aylık 5-6 milyar dolar rezerve katkı sağlayacak mevduat değişimi getirebileceğini hesaplıyoruz lakin uygulamaya nazaran değişebilir” dedi.
Bankacı, kesimde bu adımların TL cinsi mevduat ve KKM faizlerinde artış olarak yansıması beklediğine de dikkat çekerek, “Dönem periyot kampanyalarla kısa vadeli olarak, ya da daha besbelli olarak TL KKM ve TL mevduat faizlerinde besbelli yükselişler görmeyi bekliyoruz. Bu kaçınılmaz” dedi.
TCMB dün de zelzele başta olmak üzere yurt dışından sağlanan kaynak girişlerinde döviz karşılığı TL swap piyasasında kotasyon formülüyle ve 1 hafta vadeli olarak gerçekleştirilen süreçlerin, fonların kullandırılmasına aracılık edecek bankalarla daha uzun vadelerde de gerçekleştirilebileceğini de açıklamıştı.
Mevcut uygulanan siyasetlerde kur, kredi, mevduat ve Hazine tahvillerinde istikamet kamu tarafından belirleniyor. İktisat idaresi kur siyasetindeki bu süreci “istikrarlı TL” olarak tanımlıyor.
SEÇİM ÖNCESİ KUR ARTIŞI İSTENMİYOR
Mevcut siyasetlerle dolar/TL’nin kamu tarafından seçim öncesinde olması gerektiğinden daha aşağıda fiyatlandığı ve TL’nin bedel kaybetmesi gerektiğine ait artan görüşler dövize ilgiyi artırıyor.
Bankacılar son periyotta atılan TCMB’nin attığı tüm adımların döviz talebini azaltma ya da ülkeye döviz girişini artırma ortak hedefi taşıdığını, seçimlere kadar misal adımların devam edebileceğini öngörüyor.
TL, 6 Şubat’taki zelzeleden bu yana geçen iki ayda yüzde 2,24 kıymet kaybetti. Seçime yaklaştıkça paha kayıpları zelzele öncesi periyoda nazaran günlük olarak bir ölçü sürat kazansa da hayli sonlu düzeylerde. İhracatçılar ise rekabetçiliğini kaybettiği için kamudan TL’de yeni bedel kayıpları talep ediyor.
Günlük sonlu kayıplarını devam ettiren dolar/TL bugün 19,26 civarında süreç görürken 14 Mayıs’ta gerçekleşecek seçimler öncesindeki siyasi gelişmeler piyasalarda ana gündem unsuru olarak izleniyor.
Küresel piyasalarda ise ABD Merkez Bankası’nın (Fed) mali sıkılaştırmayı gereğinden uzun mühlet sürdürdüğü istikametinde tasalar tarım dışı istihdam bilgilerinin ehemmiyetini artırırken ABD borsası bugün resmi tatil nedeniyle kapalı. (REUTERS)